Autostrady w Portugalii – jak zapłacić za przejazd autostradą z elektronicznym systemem poboru opłat (SCUT)

System poboru opłat za korzystanie z autostrad dla osób odwiedzających Portugalię po raz pierwszy może wydać się nieco skomplikowany. Dotyczy to zwłaszcza autostrad nie posiadających fizycznych punktów (bramek) poboru opłat, których to w Portugalii jest całkiem sporo.

System elektronicznych bramek, sczytujących tablice rejestracyjne aut, wprowadzony został w 2010 roku na drogach płatnych, wcześniej znanych pod nazwą SCUT (obecnie ex-SCUT). Sposób regulowania opłat za korzystanie z tych dróg różni się znacząco w zależności od tego czy samochód posiada portugalskie, czy też zagraniczne tablice rejestracyjne.

Autostrady SCUT – co to jest?
Nazwa SCUT to skrót of portugalskiego określenia Via Sem Custos Para o Utilizador, które w bezpośrednim tłumaczeniu oznacza „drogę bez opłat dla użytkownika”. Nadane było ono odcinkom dróg, których budowę i utrzymanie zlecało się firmom w zamian za wyłączność na koncesje punktów usługowych wzdłuż nich rozmieszczonych (stacji benzynowych, restauracji, etc..). Na drogach tych nie pobierane były opłaty bezpośrednio od użytkowników (którzy płacili pośrednio, poprzez usługi z których korzystali podczas podróży).

Model ten jednak okazał się nierentowny i został zlikwidowany w październiku 2010 roku. Państwo przejęło odpowiedzialność za utrzymanie tych autostrad, wprowadzając jednocześnie opłaty dla korzystających z nich pojazdów.

Jako że istniejąca infrastruktura w wielu przepadkach nie pozwalała na zainstalowanie tradycyjnych bramek (obsługiwanych przez personel), zdecydowano się na system elektronicznej identyfikacji tablic rejestracyjnych oraz sczytywania sygnału Via Verde. Pozwalają na nią kamery i czytniki zainstalowane w specjalnych strukturach umieszczonych nad autostradą.

Via Verde jest portugalskim systemem automatycznego poboru opłat, wymagającym umieszczenia na przedniej szybie pojazdu specjalnego urządzenia identyfikującego. Emitowany przez nie sygnał pozwala na automatyczny pobór należnej opłaty z konta bankowego powiązanego z danym pojazdem.

Elektroniczne bramki na autostradach w Portugalii. O zbliżaniu się do nich informują następujące znaki:

Większość portugalskich autostrad objętych systemem elektronicznej identyfikacji pojazdów znajduje się na północy kraju. Najistotniejszym wyjątkiem jest trasa Via do Infante, biegnąca wzdłuż południowego wybrzeża w popularnym turystycznym regionie Algarve.

Jak uiścić opłaty za przejazd?
Sposób dokonywania płatności za przejazd autostradą na której wprowadzony jest elektroniczny system identyfikacji pojazdów odbywa się na dwa różne sposoby w zależności od tego czy samochód zarejestrowany jest w Portugalii, czy tez poza jej granicami.

W przypadku pojazdów z rejestracją portugalską i wyposażonych w urządzenie Via Verde, opłata pobierana jest automatycznie z konta właściciela auta. Każdy transponder Via Verde powiązany jest z jednym pojazdem i z założenia nie można go przenosić do innego auta. Wyjątkiem są tutaj jednak urządzenia Via Verde Visitors, o których mowa w dalszej części artykułu.

O wiele mniej wygodny sposób opłaty obowiązuje kierowców portugalskich nieposiadających Via Verde. Po skorzystaniu z autostrad SCUT muszą oni udać się na pocztę, lub do punktu PayShop aby, po podaniu numerów rejestracyjnych uzyskać możliwość dokonania zapłaty. Schemat terminów, w których opłata musi zostać uiszczona jest również dosyć skomplikowany: kod płatności dostępny jest dopiero 48 godzin po skorzystaniu z autostrady. Jest to czas niezbędny na wprowadzenie rejestru auta do systemu z którego korzysta poczta oraz oddziały PayShop. Jednocześnie, uważać należy, aby nie przekroczyć terminu 5 dni roboczych od momentu wprowadzenia kodu płatności do systemu. Po tym czasie nie ma już możliwości dokonania zapłaty i pozostaje oczekiwać wezwania do zapłaty, obciążonego dodatkową karą pieniężną, które portugalski Urząd Skarbowy wysyła na adres właściciela pojazdu. Zignorowanie tego wezwania niesie już ze sobą poważne konsekwencje, a mianowicie jeszcze wyższą karę i wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Jak płacą za autostrady obcokrajowcy w Portugalii?
Osoby przemieszczające się w Portugalii samochodami na zagranicznych numerach rejestracyjnych, na tradycyjnych autostradach zapłacić mogą po prostu „na bramce”. W przypadku autostrad, na których obowiązuje jedynie elektroniczny system poboru opłat mają oni do wyboru kilka opcji.

EasyToll
System EasyToll stworzony został specjalne na potrzeby obcokrajowców oraz licznej grupy emigrantów portugalskich odwiedzających ziemię ojczystą i poruszających się po autostradach SCUT. Jest on względnie prosty w obsłudze, wymaga jednak uprzedniej rejestracji, polegającej na połączeniu numerów rejestracyjnych z karta kredytową użytkownika. Dokonać jej można w specjalnych stanowiskach umieszczonych zazwyczaj w punktach wjazdowych na autostrady. Są one dosyć dobrze oznaczone tablicami „foreign vehicles” (czyli pojazdy zagraniczny).

Po rejestracji polegającej na umieszczeniu w specjalnym terminalu karty płatniczej oraz podaniu tablic pojazdu, kierowca otrzyma kwit, który zachować należy jako dowód. Rejestracja ważna jest przez 30 dni, po którym to okresie automatycznie wygasa. Można ją też anulować telefonicznie przez upływem tego czasu.

Z takim sposobem opłat wiążą się też koszty dodatkowe. Oprócz wartości przejazdu wybranym odcinkiem autostrady, z karty pobierana jest również opłata administracyjna w wysokości €0.26 +VAT za każdy przejazd oraz opłata za rejestrację: €0.60 + VAT.

Stanowiska (terminale) EasyToll znaleźć można miedzy innymi na następujących odcinkach autostrad: A28 – Viana do Castelo, A24 – Chaves, A25 – Vilar Formoso, A22 – Vila Real de Santo Antonio.

TollCard
Osoby, które nie chcą posługiwać się kartą kredytową, mogą wykupić opłacone z góry karty TollCard. Karty o wartości €5, 10, 20 lub 40 nabyć można na poczcie, na stacjach benzynowych przy autostradach oraz przez internet (www.tollcard.pt). Kartę należy aktywować według załączonej instrukcji SMS-em, podając numer rejestracyjny pojazdu. Od tego momentu, opłata za każdy przejazd autostradą objętą elektronicznym systemem poboru opłat odliczana będzie od wykupionego salda. Z jednym numerem rejestracyjnym połączonych może być  kilka kart, a o niskim stanie salda użytkownik powiadomiony zostanie SMS-em z wyprzedzeniem.

Koszty użytkowania autostrad przy użyciu tego sposobu płatności są takie same, jak w przypadku usługi EasyToll (zobacz wyżej).

TollService
Turyści odwiedzający Portugalię na bardzo krótki okres, na przykład na weekend, mogą skorzystać z opcji karty TollService, która za jednorazową opłatą w wysokości €20 pozwala korzystać ze wszystkich autostrad SCUT bez ograniczeń przez okres 3 dni.

Ważna uwaga: System EasyToll nie obejmuje priorytetowych pasów Via Verde, z których korzystać mogą jedynie auta wyposażone w urządzenie Via Verde.

Warto też wiedzieć iż autostrady SCUT są dosyć intensywnie patrolowane, zaś samochody na rejestracjach zagranicznych często zatrzymywane do kontroli. Nieokazanie dowodu płatności (karty TollService lub TollCard, lube tez kwitu potwierdzenia rejestracji w systemie EasyToll) zaowocuje mandatem, płatnym na miejscu.

Czy można wynająć Via Verde?
Większość wypożyczalni samochodów w Portugalii oferuje możliwość wynajęcia transpondera Via Verde, za zmienną opłatą.

Usługę taką, zazwyczaj w znacznie korzystniejszej cenie oferuje również sam operator. Urządzenie tymczasowe o nazwie Via Verde Visitors przypisuje się do numeru rachunku bankowego klienta. Cena takiej usługi wynosi €6 za pierwszy tydzień użytkowania i €1.5 za każdy kolejny, plus oczywiście koszty samych przejazdów autostradami. W przypadku płatności za pomącą systemu Via Verde nie występują opłaty administracyjne za każdy przejechany odcinek, zostawić jednak należy zwrotną kaucje w wysokości €27.50. Saldo Via Verde sprawdzać można na bieżąco przez internet, na stronie operatora. 

Niepodważalną zaletą takiej opcji uiszczania opłat za autostrady w Portugalii jest możliwość korzystania z priorytetowych pasów przy przejeździe przez bramki, na których nie trzeba się zatrzymywać, a jedynie zwolnić. Oznaczone są one kolorem zielonym na jezdni oraz pochyła literą V. Często pozwalają one uniknąć długiego i nużącego czekania w kolejce do bramki, zwłaszcza przy wjeździe na mosty.

Autostrady objęte elektronicznym systemem poboru opłat – gdzie są?
Główne autostrady SCUT w Portugalii, w poszczególnych regionach:

Północ

• A4 (Auto-estrada Transmontana)
• A24 (Auto-estrada Interior Norte)
• A25 (Auto-estrada Beira Litoral e Alta)
• A28 (Auto-estrada Litoral Norte)
• A29 (Auto-estrada Costa da Prata)
• A42 (Auto-estrada Douro Litoral)
• A41 (CREP)

Centrum:

• A23 (Auto-estrada Beira Interior)
• A17 (Litoral Centro Motorway)

Południe / Algarve:

• A22 (Via do Infante)