Święta Bożego Narodzenia w Hiszpanii – tradycje, zwyczaje, potrawy

Pomimo iż Hiszpania, podobnie jak Polska, jest krajem, w którym religia katolicka odgrywa ważną rolę, obchody jednego z najważniejszych chrześcijańskich świąt, Bożego Narodzenia, nieco się różnią w tych dwóch krajach.

Świątecznie udekorowany Madryt.

Pierwszą widoczną różnicą jest okres celebrowania świąt: w Hiszpanii trwa on ponad 2 tygodnie, od 22 grudnia do 6 stycznia. Dowiedz się, czego można oczekiwać podczas Świąt Bożego Narodzenia w Hiszpanii.

El Gordo – hiszpańska loteria bożonarodzeniowa
Święta zawsze kojarzą się z prezentami – ich dawaniem oraz otrzymywaniem. Z tego powodu zapewne, szczególnie popularne w okresie bożonarodzeniowym są loterie, wiele z których wspiera wówczas cele charytatywne. Los, być może trafny, podarować można bliskim, lub sobie samemu.

W Hiszpanii, oficjalnie okres świąteczny otwiera loteria El Gordo. ‘Grubas’, bo taką właśnie nosi ona nazwę, oferuje olbrzymią, bo przekraczającą 2 biliony euro, pulę nagród.  Nagroda główna - w 2019  roku wyniosła 400 tyś. euro (4 miliony euro, do podziału pomiędzy 10 losów o takim samym numerze) nie jest może tak imponująca, jak w innych dostępnych loteriach, jednak ogólna liczba wygranych już zdecydowanie tak, zachęcając do wykupienia kosztującej 20 euro części losu i wzbogacenia portfela przed świętami. Za 200 euro wykupić można cały los (10 kuponów o tym samym numerze); w przypadku wygranej wówczas nie będzie potrzeby dzielenia się nią z nikim.

Losy w sprzedaży są przez kilka tygodni poprzedzających losowanie, które transmitowane jest na żywo 22 grudnia. Jest to zawsze wielkie wydarzenie. Hiszpanie w takim samym stopniu liczą na wygraną, jak i kibicują innym biorącym udział w loterii i cieszą się z ich szczęścia. Losowanie trwa nawet kilka godzin. Tradycyjnie już, wylosowane numery wyśpiewywane są poprzez uczniów ze szkoły San Ildefonso, przy aplauzie publiczności.

Hiszpańskie szopki bożonarodzeniowe
Belén, czyli szopka jest niezwykle ważnym elementem hiszpańskiej tradycji świątecznej, być może nawet tak ważnym jak sama choinka. Szopki znaleźć można w większości domów, w kościołach, jak i w miejscach publicznych. Te tworzone są często z olbrzymim zamachem. Nie zawsze też mają charakter tradycyjny.

Szopka wyrzeźbiona w pisaku – ta pochodzi powstała na Gran Canaria.

Nochebuena - Wigilia w Hiszpanii
Wigilia w kulturze hiszpańskiej obchodzona jest z podobną pompą jak w Polsce. Rodziny spotykają się wieczorem 24 grudnia, przy suto zastawionych stołach.

Wigilijna wieczerza w Hiszpanii nie jest posiłkiem postnym. Na świątecznych stołach królują dania mięsne: pieczone prosiaki, indyki i baranina, ale także, zwłaszcza w regionach na wybrzeżu, owoce morza. Dania główne poprzedza zawsze deska serów i wędlin, z obowiązkową suszoną szynką, jamón.

Świąteczne menu zmienia się w zależności od regionu. W każdym zakątku Hiszpanii jednak, wspólnym elementem bożonarodzeniowego jadłospisu jest turrón, czyli nugatowy deser w różnych wariacjach: migdałowej, czekoladowej, orzechowej…

Turrón, obowiązkowo na bożonarodzeniowych stołach w Hiszpanii.

Wywodzący się prawdopodobnie z kultury arabskiej, słodki przysmak z miodu, cukru i białek jaj, a także różnorodnych dodatków jest prawdopodobnie najpopularniejszym deserem w Hiszpanii. Ciekawostka: w regionie Alicante, w Boże Narodzenie pełni on funkcję polskiego opłatka; bliscy dzielą się nim, składając sobie nawzajem życzenia.

Z Andaluzji, słynącej z upraw migdałowców, wywodzi się inny popularny przysmak, czyli rodzaj kruchego, migdałowego ciasteczka.

Na wielu hiszpańskich stołach gości także Roscón de Reyes, czyli Ciasto Królów.

Tradycyjne dekorowane kandyzowanymi bożonarodzeniowe ciasto w Hiszpanii; popularne jest także w sąsiedniej Portugalii.

Po obfitej kolacji, hiszpańscy katolicy często udają się na specjalnie celebrowaną mszę misa de gallo, będącą odpowiednikiem naszej pasterki.

24 grudnia nie jest dniem wolnym od pracy w Hiszpanii, choć wielu pracodawców daje wolne popołudnie pracownikom.

Czytaj także: Święta państwowe w Hiszpanii. 

Kiedy wręcza się prezenty bożonarodzeniowe w Hiszpanii?
W przeważającej części Hiszpanii, prezenty świąteczne wręczane są dopiero 6 stycznia (o czym poniżej). W niektórych regionach kraju jednak lokalna tradycja nakazuje wręczać je wcześniej. Nie zawsze też podarki przynosi Święty Mikołaj, czyli Papa Noel.

W Kraju Basków, na przykład, oraz Nawarrze, w nocy z 24 na 25 grudnia prezenty przynosi El Olentzero, postać na temat której krąży wiele legend. Według jednej z nich, Olentzero został porzucony w lesie, jako dziecko, gdzie znalazła go wróżka, która obdarzyła go siłą, odwagą oraz wieloma prezentami i oddała pod opiekę starszej, bezdzietnej parze. Olentzero wyrósł na dobrego i szczodrego człowieka, który z chęcią obdarzał okoliczne dzieci wystruganymi z drewna zabawkami i zginął ratując jedno z nich z pożaru. Po dziś dzień sprawia radości dzieciom świątecznymi prezentami.

Olentzero, ‘Mikołaj’ Kraju Basków.

W Galicji prezenty wręcza, również 24 grudnia, El Apalpador, górnik gigant, który według niektórych jest lokalną wersją El Olentzero.

Życzliwy i szczodry starzec w innej jeszcze odsłownie pojawia się w Asturii. Tu jest to rybak, Angulero, rozdający podarki 24 grudnia.

Hiszpanie znani są z dosyć dosadnego, i często mało subtelnego humoru. Świetnym jego odzwierciedleniem jest katalońska tradycja Tió de Nadal, znanego także, jako Caga Tió. ‘Cagar’ to po hiszpańsku mało eleganckie określenie na… robienie kupy. Tió de Nadal (świąteczny pieniek) to nic innego jak kawałek drewna, który, według tradycji ‘karmi się’ i dba o niego, np. przykrywając go kocykiem, tak, aby ‘utył’. 25 grudnia dzieci starają się skłonić pieniek do… wydalenia prezentów, uderzając w niego kijami i śpiewając specjalnie, dedykowane tej okazji piosenki.

Tió de Nadal wręcza drobne prezenty dzieciom w Katalonii i Aragonie 25 grudnia. Właściwe prezenty otrzymają one 6 stycznia.

Dzień Niewiniątek – bożonarodzeniowy prima aprilis w Hiszpanii
Obfity obiad gra główne skrzypce 25 grudnia, będącego w Hiszpanii dniem wolny od pracy. Po nim przychodzi okres wyciszenia i diety, choć okresu świątecznego bynajmniej nie uważa się za zamknięty.

28 grudnia świętowany jest w Hiszpanii Dia de los Santos Inocentes, czyli Dzień Niewinnych Świętych, który w dość przewrotnych sposób spędzany jest na płataniu, bardziej lub mniej niewinnych psikusów i figli. Na podobieństwo do prima aprilis, hiszpańskie media podają wówczas często nieprawdziwe, humorystyczne wiadomości.

La Nochevieja – Sylwester w Hiszpanii
Reszta grudnia upływa Hiszpanom na przygotowaniach do powitania Nowego Roku. 31 grudnia, rodziny i przyjaciele spotykają się ponownie przy stołach. Kolacja przeciąga się do północy, co akurat w Hiszpanii nie jest żadnym ewenementem. Wybiciu północy towarzyszy dźwięk otwieranych butelek szampana i fajerwerków. Specyficzną noworoczną tradycją w Hiszpanii jest zjedzenie 12 winogron –na szczęście-, po jednej przy każdym wybiciu zegara o północy.

Dia de Los Reyes – dzień prezentów
Początek stycznia to czas chwilowego wyciszenia, aż do dnia Trzech Króli, kiedy to Hiszpanie ostatecznie, i z wielką pompą, zamykają okres świąteczny.

W Hiszpanii tradycyjne to właśnie Trzej Królowie przynoszą prezenty. Dzień wcześniej Hiszpanie przygotowują się na ich przyjęcie organizując parady będące inscenizacją przybycia mędrców ze Wschodu do Betlejem. Oprócz aktorów przepranych za Trzech Króli, przybywających na grzbiecie koni i wielbłądów, w paradzie biorą udział także wozy alegoryczne oraz tłumy widzów, a zwłaszcza dzieci, które co chwilę obsypywane są confetti i słodyczami.

Cabalgata de Los Reyes, czyli parada Trzech Króli w Madrycie.

Prezenty ‘przyniesione’ przez Trzech Króli otwiera się następnego dnia, który w Hiszpanii jest dniem wolnym od pracy.

Wybierasz się do Hiszpanii? Znajdź wiele praktycznych informacji na ten temat tego kraju na portalu Visit Spain.

Wynajem samochodów Madry, Lotnisko Barajas - porównaj oferty