Boże Narodzenie w Niemczech – tradycje świąteczne, potrawy i jarmarki bożonarodzeniowe

Podobnie jak w Polsce, u naszych zachodnich sąsiadów Boże Narodzenie jest jednym z najważniejszych świąt w roku.

Pomimo iż znaczna część niemieckich Chrześcijan przynależy do protestanckiego Kościoła Ewangelickiego, tradycje bożonarodzeniowe pomiędzy naszymi krajami są bardzo zbliżone.

Przystrojony świątecznie Berlin: imponująca choinka przed Bramą Brandenburską.

Niemcy – tradycje adwentowe
Przygotowania do świąt zaczynają się na cztery tygodnie przed Wigilią. Okres Adwentu, czyli oczekiwania na narodziny Jezusa Chrystusa służyć ma przygotowaniu duchowemu i refleksji. W niemieckich domach pojawiają się w tym czasie wieńce adwentowe, wykonane z zielonych gałęzi jodły (lub po prostu z ich plastikowego odpowiednika) oraz czterech świec. W każdą niedzielę poprzedzającą Wigilię zapalana jest kolejna z nich, tak aby tuż przed 24 grudnia płonęły już wszystkie cztery. Wieńce ozdobione są fioletowymi tasiemkami, których kolor symbolizuje zadumę nad przeszłością; zieleń jodły to symbol nadziei, zaś świece – światło boże, za którym powinniśmy podążać.

W wielu domach w Adwencie pojawia się również szopka, mogąca mieć tradycyjną formę drewnianego żłóbka, z realistycznymi figurami dzieciątka Jezus, Maryi, Józefa oraz Trzech Króli, lub też bardziej nowoczesną reprezentację.

Tak jak w Polsce również, centralne miejsce mieszkania lub domu zajmuje udekorowana choinka, der Tannenbaum. Zwyczaj przystrajania drzewka świątecznego wywodzi się z właśnie z Niemiec. Pomimo, iż różne formy rytuałów pogańskich związanych ze zdobieniem drzew iglastych istniały już w czasach Średniowiecza, w tym również na terenie obecnej Polski, zwyczaj ustawiania takiego drzewka w domu, kolorowo zdobionego oraz oświetlonego świecami pojawiły się właśnie w Niemczech w XVIII wieku.

Choinka może być ustawiana zarówno pierwszego dnia Adwentu, jak i nieco później, rzadko jednak zwleka się z jej ubraniem do Wigilii.

Osobliwą niemiecką tradycją związana z choinka, jest wieszanie na niej, a raczej ukrywanie pomiędzy innymi ozdobami, bombki w kształcie ogórka. Osoba, a właściwie dziecko, bo to właśnie do najmłodszych skierowana jest ta tradycja, które ją znajdzie jako pierwsze, otrzymuje dodatkowy prezent, lub słodycze; zapewnione ma mieć też powodzenie przez najbliższy rok.

Weihnachtsgurke, bombka w kształcie ogórka zdobiąca choinki w Niemczech.

Kolejnym wspólnym dla naszych krajów zwyczajem bożonarodzeniowym jest obdarowywanie dzieci kalendarzami adwentowymi, kryjącymi 24 czekoladki, lub drobne zabawki, po jednej na każdy dzień miesiąca, aż do Wigilii.

Sama Wigilia, choć oznacza oficjalne rozpoczęcie clebracji Bożego Narodzenia, jest w Niemczech mniej odświętnym dniem, niż w Polsce. Po całym dniu spędzonym na przygotowaniach do właściwych świąt, rodziny spotykają się przy wieczerzy, znacznie skromniejszej niż obiad następnego dnia.

Wigilia nie jest dniem wolnym od pracy, w przeciwieństwie do 25 i 26 grudnia.

Zobacz jak wygląda kalendarz świąt państwowych i dni wolnych od pracy w Niemczech.

Co na stole? Bożonarodzeniowe dania w Nimeczech
W Niemczech nie ma zwyczaju dzielenia się opłatkiem, ani zostawiania dodatkowego miejsca przy stole dla zbłąkanego wędrowcy. Każdy z uczestników wieczerzy znajdzie jednak często pod talerzem pieniążek mający symbolizować dostatek przez cały następny rok.

Do typowych potraw wigilijnych w Niemczech zalicza się sałatka kartoflana i pieczona kiełbasa. Dopiero następnego dnia, serwowane są bardziej wystawne dania, a wśród nich pieczona gęś, nadziewana jabłkami lub kasztanami, podana z sosem i ziemniakami. Pieczone kiełbasy i dziczyzna oraz dania towarzyszące na bazie kapusty, kiszonej i świeżej, to inne powszechne elementy bożonarodzeniowego jadłospisu.

Weihnachtsgans króluje na niemieckim stole świątecznym.

Jeśli chodzi o desery świąteczne, na niemieckich stołach króluje drożdżowa strucla z bakaliami znana jako Weihnachtsstollen oraz imbirowe ciasteczka, die Plätzchen. Okres około-bożonarodzeniowy to praktycznie jedyny czas kiedy można się z nimi spotkać.

Glühwein, czyli grzane wino z przyprawami, to ulubiony napój dorosłych Niemców podczas świąt.

Prezenty nie pod choinką
Na wigilijnym stole również, nie zaś pod bożonarodzeniowym drzewkiem, układane są prezenty gwiazdkowe. Niemiecka tradycja w tym względzie różni się nieco w zależności od regionu kraju. Podczas gdy w północnych, środkowych i wschodnich Niemczech prezenty dostarczane są przez Świątecznego Gościa (Weihnachtsmann), w zachodnich i południowych Niemczech prezenty pochodzą od Dzieciątka Jezus (Christkind).

Niemieckie dzieci prezenty otrzymują w grudniu dwukrotnie; po raz pierwszy 6 grudnia, czyli na Mikołajki. Wtedy właśnie odwiedza je Święty Mikołaj w czerwonych szatach, towarzyszy my zaś zakapturzony mnich, Knecht Ruprecht, który rózgą straszy niegrzeczne dzieci.

Po raczej skromnych obchodach Wigilii, właściwa celebracja świat Bożego Narodzenia ma miejsce 25 i 26 grudnia.

Weihnachtsmarkt – jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech
Jadną z najpopularniejszych tradycji świątecznych w Niemczech są organizowane już od początku Adwentu jarmarki bożonarodzeniowe, znane jako Weihnachtsmark. Spotkać się z nimi można praktycznie w każdej większej miejscowości, a w przypadku dużych miast, nawet każdej dzielnicy.

Oprócz możliwości zaopatrzenia się w prezenty bożonarodzeniowe oraz produkty związane z sezonem świątecznym, oferują one również okazję do spotkań na świeżym powietrzu, skosztowania sezonowych potraw oraz napicia się grzanego wina.

Straganom towarzyszą zazwyczaj dodatkowe atrakcje, jak na przykład lodowiska, karuzele oraz inne, typowo jarmarkowe rozrywki: automaty to gier, strzelnice, wózki z watą cukrową, pieczoymi kasztanami, lub karmelizowanymi jabłkami.

Weihnachtsmarkt na Alexanderplatz w Berlinie:

Stille Nacht, Heilige Nacht
Ciekawostka: jedna z najbardziej znanych na całym świecie kolęd, Cicha Noc, stworzona została w języku niemieckim, przez Franza Xaviera Grubera, austriackiego nauczyciela i organistę kościelnego. Powstała w 1818 roku kolęda przetłumaczona została na ponad 300 języków i figuruje na liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Czytaj także:

• Wynajem aut Berlin, Lotnisko Tegel
• Lotnisko Berlin Schönefeld wynajem samochodów